Công Tơ Điện là gì ? Cấu tạo, Chức Năng và Phân Loại

Công tơ điện là thiết bị điện quen thuộc trong đời sống sinh hoạt hằng ngày. Vậy cụ thể công tơ điện là gì? có chức năng thế nào? Hãy cùng Điện Châu Á tìm hiểu qua bài viết dưới đây bạn nhé! 

Công tơ điện là gì?

Công tơ điện hay còn gọi đồng hồ điện là thiết bị đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đo lường lượng điện năng tiêu thụ của mỗi hộ gia đình, công ty, nhà máy sản xuất,… Nhờ có công tơ điện, Công ty Điện lực Việt Nam (EVN) có thể xác định chính xác số điện đã sử dụng và tính toán tiền điện hàng tháng cho khách hàng.

Có thể bạn quan tâm: Đồng Hồ Đo Điện Có Loại Nào Được Sử Dụng Phổ Biến Hiện Nay

Cấu tạo công tơ điện

Cấu tạo gồm các phần chính sau:

• Cuộn dây điện áp: Gồm nhiều vòng dây được mắc song song với phụ tải. Cuộn dây này có tiết diện nhỏ hơn so với các loại công tơ khác.
• Cuộn dây dòng điện: Nối tiếp với phụ tải. Cuộn dây này có số vòng dây ít hơn cuộn dây điện áp nhưng có tiết diện lớn hơn.
• Nam châm vĩnh cửu: Tạo ra từ trường để tác động lên đĩa nhôm.
• Đĩa nhôm: Quay trong từ trường của nam châm vĩnh cửu.
• Hộp số cơ khí: Hiển thị số vòng quay của đĩa nhôm, từ đó tính được lượng điện tiêu thụ.

Nguyên lý hoạt động

Tác động của dòng điện:

• Khi dòng điện phụ tải chạy qua cuộn dây dòng điện, nó tạo ra một lực từ tác động lên đĩa nhôm.
• Đồng thời, dòng điện cũng tạo ra hai luồng từ thông khác nhau từ cuộn dây điện áp, một trong hai luồng tác động trực tiếp lên đĩa nhôm.

Chuyển động và cân bằng:

• Dưới tác động của hai luồng từ thông, đĩa nhôm quay trong nam châm vĩnh cửu.
• Lực quay này tạo ra momen xoắn, còn nam châm vĩnh cửu tạo ra momen cản, giúp cân bằng vòng quay của đĩa.

Hiển thị số điện năng tiêu thụ:

• Số vòng quay của đĩa nhôm tỉ lệ thuận với lượng điện năng tiêu thụ.
• Trục số được gắn với đĩa nhôm, khi đĩa quay, trục số cũng quay và làm cho các chữ số hiển thị trên mặt số thay đổi.
• Số điện năng tiêu thụ được hiển thị trên mặt số chính là tổng số vòng quay của đĩa nhôm.

Ví dụ:

• Nếu đĩa nhôm quay 100 vòng, nghĩa là đã tiêu thụ 100 đơn vị điện năng.
• Mỗi đơn vị điện năng tương ứng với 1kWh, vậy đã tiêu thụ 100kWh điện năng.

Lưu ý:

• Công tơ điện cơ khí có thể bị ảnh hưởng bởi từ trường bên ngoài, dẫn đến sai lệch trong đo lường.

Xem thêm: Đồng hồ volt kế là gì? Nguyên lý hoạt động và cách đấu đồng hồ đo volt kế

Phân loại công tơ điện

Dưới đây là phân loại các loại công tơ điện phổ biến hiện nay:

Công tơ điện 1 pha

Loại công tơ phổ biến nhất, được sử dụng trong các hộ gia đình với mạng điện 1 pha 2 dây.

Có hai dạng: cơ và điện tử.

– Công tơ điện 1 pha cơ: 

• Ưu điểm: Giá rẻ, cấu tạo đơn giản, bền bỉ.
• Nhược điểm: Độ chính xác thấp, dễ bị điều chỉnh, sai số do cơ cấu cơ khí.

– Công tơ 1 pha điện tử

• Ưu điểm: Hiện đại, độ chính xác cao, nhiều chức năng (cảnh báo rò rỉ điện, đo nhiều thông số, cài đặt thời gian, tính giá điện bậc thang), giám sát chất lượng nguồn điện.
• Nhược điểm: Giá cao, độ bền phụ thuộc linh kiện điện tử, khó sửa chữa.

Công tơ điện 3 pha

• Sử dụng cho mạng lưới điện 3 pha 4 dây, thường gặp ở công trình, nhà máy sản xuất.
• Có hai loại: Gián tiếp và trực tiếp.

Công tơ điện 2 chiều

• Dành cho hệ thống điện năng lượng mặt trời, đo đếm điện năng 2 chiều (tiêu thụ và bán lại cho EVN).
• Gồm 2 bộ nhớ: Ghi điện năng tiêu thụ từ EVN và điện năng từ hệ thống năng lượng mặt trời.

Xem thêm: Ổn Áp Là Gì? Chức Năng Và Nguyên Lý Hoạt Động Của Ổn Áp

Bảng so sánh các loại công tơ điện:

Ứng dụng của công tơ điện

Công tơ điện được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng đo lường và quản lý năng lượng, bao gồm:

• Đo lường lượng điện năng tiêu thụ của hộ gia đình và doanh nghiệp.
• Tính toán và thanh toán tiền điện.
• Quản lý tiêu thụ năng lượng trong các tòa nhà, nhà máy, và các công trình công cộng.

Cách chọn mua công tơ điện tốt nhất

Để lựa chọn công tơ điện tốt nhất, bạn cần cân nhắc các yếu tố sau:

Thông số kỹ thuật:

• Điện áp: Tại Việt Nam, điện áp định mức cho công tơ điện 1 pha là 220V và 380V cho công tơ 3 pha.
• Dòng điện: Chú ý đến dòng điện định mức và dòng điện tối đa của công tơ. Lựa chọn dòng điện phù hợp với nhu cầu sử dụng, thường dao động từ 50% dòng điện định mức đến 75% dòng điện tối đa. 

Ví dụ: Nếu dòng điện tải là 32.7A, bạn nên chọn công tơ điện EMIC CV140 10(40)A.

• Tần số: Định mức tần số của công tơ điện thường là 50Hz.
• Rev/kWh: Biểu thị số vòng quay của đĩa nhôm để đạt 1kWh, thường có các giá trị 225 rev/kWh, 450 rev/kWh, 900 rev/kWh.
• Cấp chính xác Cl: Cấp chính xác thông thường của đồng hồ điện là Cl1 và Cl2.

Nhu cầu sử dụng:

• Công suất thiết bị: Cộng tổng công suất của các thiết bị điện trong nhà hoặc khu vực sử dụng để xác định dòng điện tải.
• Mức độ tiêu thụ điện: Dựa vào lịch sử sử dụng điện để lựa chọn công tơ có dung lượng phù hợp.

Hệ thống điện:

• Số pha: Lựa chọn công tơ 1 pha cho hệ thống điện 1 pha và công tơ 3 pha cho hệ thống điện 3 pha.
• Loại công tơ: Cân nhắc sử dụng công tơ điện cơ hoặc công tơ điện tử dựa vào nhu cầu và ngân sách.

Quy tắc bắt điện:

• Tuân thủ các quy định về an toàn điện trong quá trình lắp đặt và sử dụng công tơ điện.
• Sử dụng dịch vụ của thợ điện có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Lưu ý:

• Lựa chọn thương hiệu uy tín, có chế độ bảo hành tốt.
• Kiểm tra thông tin sản phẩm và tem hợp chuẩn trước khi mua.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc về công tơ điện là gì? chức năng của công tơ điện,… Chọn công tơ điện phù hợp là việc làm quan trọng để đảm bảo an toàn, độ chính xác và hiệu quả trong việc đo lường điện năng tiêu thụ.